(Τίτλος πρωτότυπου) Τα πικρά μαθήματα (και) από τις φετινές φωτιές
Από το 1998, τότε που η ευθύνη πυροπροστασίας
των δασών μεταφέρθηκε, κατά τον πιο άγαρμπο και εντελώς απρογραμμάτιστο τρόπο από τη Δασική Υπηρεσία στην Πυροσβεστική πέρασαν 10 ολόκληρα χρόνια. Θα περίμενε κανείς ότι τόσο η ηγεσία της πυροσβεστικής υπηρεσίας όσο και οι πολιτικοί της προϊστάμενοι θα είχαν διδαχθεί, ιδιαίτερα μετά τις περσινές πυρκαγιές στην Πελοπόννησο και στην Εύβοια, στις οποίες δεν κάηκαν μόνο δάση, αλλά και άνθρωποι, σπίτια και περιουσίες, ότι οι πυρκαγιές όταν παίρνουν διαστάσεις δεν σβήνονται, όσα μέσα και να διαθέτει κανείς. Το πολύ να αναχαιτισθούν με συνδυασμό δράσεων και σωστό συντονισμό των επίγειων και εναέριων δυνάμεων και κυρίως με την εφαρμογή του αντίπυρος, όταν οι καιρικές συνθήκες και το ανάγλυφο του εδάφους το επιτρέπουν.
Δυστυχώς, η όλη προσπάθεια πυροπροστασίας των δασών μας στηρίζεται στην καταστολή και όχι στην πρόληψη, την έγκαιρη πυρανίχνευση και άμεση παρέμβαση ως θα όφειλε.
Πρόληψη δεν είναι μόνο το καθάρισμα των δασικών δρόμων από τους οποίους έτσι και αλλιώς δεν μπαίνουν τα πυροσβεστικά οχήματα ή το καθάρισμα των αντιπυρικών λωρίδων ή του εύφλεκτου υπορόφου, είναι και αυτά, αλλά κυρίως η πρόληψη στηρίζεται στην αστυνόμευση. Δηλαδή, στις συνεχείς και πυκνές περιπολίες κατά τη διάρκεια ημερών υψηλού κινδύνου. Ακουγα από την τηλεόραση από τους «φωστήρες της», οι οποίοι πότε γίνονται «σεισμολόγοι», πότε «συνταγματολόγοι» και στην προκειμένη περίπτωση «πυρκαγιολόγοι», έχοντας άποψη επί παντός επιστητού να ωρύονται ότι δεν υπήρχαν αντιπυρικές ζώνες, ότι έσκαγαν τα κουκουνάρια και μετέδιδαν τη φωτιά, ότι αργούν τα πυροσβεστικά αεροπλάνα ή τα ελικόπτερα.
Οι αντιπυρικές λωρίδες απεδείχθησαν εντελώς αναποτελεσματικές. Το μόνο που κάνουν είναι να μειώνουν την έκταση του δάσους, να πληγώνουν βάναυσα το τοπίο και να προκαλούν διάβρωση του εδάφους. Κάποιος, μάλιστα, πρότεινε να ανοίγονται αντιπυρικές ζώνες πλάτους ενός χιλιομέτρου!!!
Τις είχε δει, λέει, στην Τουρκία. Αν πρόκειται να ανοίξουμε αντιπυρικές ζώνες ενός χιλιομέτρου -δεν μας είπε και σε ποια απόσταση η μια από την άλλη- τότε καλύτερα να κάψουμε τα δάση και να ησυχάσουμε από αυτά. Αλλος είδε, λέει, τα κουκουνάρια να σκάνε σαν χειροβομβίδες! και να διασπείρουν τη φωτιά. Τα κουκουνάρια όχι μόνο δεν καίγονται, αλλά ούτε καν ανοίγουν κατά τη διάρκεια της φωτιάς. Στη Χαλέπιο Πεύκη ανοίγουν 48 περίπου ώρες μετά την πυρκαγιά και στην Τραχεία Πεύκη, στην περίπτωση της Ρόδου, μόλις τον Σεπτέμβριο ή μετά τις πρώτες βροχές.
Κατά τη διάρκεια της πυρκαγιάς, όταν αυτή έχει πάρει ήδη διαστάσεις, δημιουργείται λόγω των υψηλών θερμοκρασιών, ένα κυκλωνικό σύστημα και ένα ανοδικό ρεύμα αέρος στο κέντρο της πυρκαγιάς, το οποίο παρασύρει αποκαΐδια σε μεγάλη απόσταση και έτσι εκδηλώνονται ταυτόχρονα πολλές νέες εστίες πυρκαγιάς, οι οποίες δυσκολεύουν ακόμη περισσότερο την κατάσταση.
Σε ό,τι αφορά τον ρόλο των εναέριων μέσων, αυτός είναι πράγματι αποφασιστικής σημασίας στην έγκαιρη κατάσβεση των εστιών πυρκαγιάς, όταν όμως η πυρκαγιά παίρνει διαστάσεις τότε ο ρόλος τους συνίσταται, πρέπει να συνίσταται στην αναχαίτιση και όχι στην κατάσβεση, γιατί η φωτιά όταν παίρνει διαστάσεις, δυστυχώς δεν σβήνει και πάντοτε σε συνδυασμό με τις επίγειες δυνάμεις με τις οποίες απαιτείται να υπάρχει απόλυτος συντονισμός. Αλίμονο όμως, αν τα περιμένουμε όλα από τα εναέρια μέσα. Η άμεση παρέμβαση έπειτα από έγκαιρη ανίχνευση και αναγγελία της πυρκαγιάς, πρέπει να γίνεται από τις επίγειες δυνάμεις, οι οποίες πρέπει να είναι διασπαρμένες σε καίρια σημεία και εφοδιασμένες με ευέλικτα οχήματα 4x4 ικανά να κυκλοφορούν σε δασικούς δρόμους. Το βασικό όμως εργαλείο αναχαίτισης μια πυρκαγιάς, είναι το αντίπυρ. Η εφαρμογή του όμως απαιτεί τέλεια γνώση του ανάγλυφου της περιοχής και συνεπώς των θέσεων στις οποίες θα μπορούσε να εφαρμοσθεί με την κατάλληλη υποστήριξη των εναέριων δυνάμεων και σωστό συντονισμό όλων των διατιθέμενων μέσων.
Είναι απαράδεκτο να παίρνει διαστάσεις μια πυρκαγιά, όπως στην περίπτωση της Ρόδου ή της Αττικής από το κάψιμο των χόρτων. Αυτό σημαίνει ότι δεν υπήρχε καμιά πρόληψη, αλλά και ούτε έγκαιρη πυρανίχνευση και άμεση παρέμβαση. Θα περίμενε κανείς ότι μετά τα περσινά θα δινόταν έμφαση στην πρόληψη και στην άμεση παρέμβαση και ότι θα υπήρχε μια καλύτερη συνεργασία, τόσο με τη Δασική Υπηρεσία όσο και με την Τοπική Αυτοδιοίκηση, η οποία επίσης έχει ευθύνες.
Πρέπει να γίνει αντιληπτό επιτέλους, ότι η πυροπροστασία δεν μπορεί να αποτελεί αντικείμενο μόνο μιας υπηρεσίας, όσο καλά οργανωμένη, πειθαρχημένη και εξοπλισμένη και αν είναι αυτή, όπως η Πυροσβεστική Υπηρεσία της οποίας κανείς δεν αμφισβητεί ούτε την ικανότητα ούτε την αυτοθυσία και τον ηρωισμό των ανδρών της, αλλά θα πρέπει να υπάρχει συμμετοχή και συνεργασία με όλους τους αρμόδιους φορείς και κυρίως με τη Δασική Υπηρεσία και την Τοπική Αυτοδιοίκηση, καθώς και με το σώμα των εθελοντών. Πάνω από όλα όμως απαιτείται συντονισμός και το κέντρο βάρους της πυροπροστασίας να μετατεθεί από την καταστολή, η οποία αποδείχθηκε αναποτελεσματική και πολυδάπανη, στην πρόληψη, την έγκαιρη πυρανίχνευση και την άμεση, εντός 15 λεπτών το πολύ, παρέμβαση.
Οικονομία στα δύο αυτά μέτρα, τα οποία και δεν στοιχίζουν παρά ελάχιστα σε σχέση με την καταστολή, αποδείχθηκε ως τεράστια σπατάλη.
Ασφαλώς θα χρειάζεται και η καταστολή, αλλά ως εξαίρεση και όχι ως κανόνας.
* Ο κ. Σπύρος Ντάφης είναι καθηγητής Δασολογίας του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης
ΠΗΓΗ: ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ/ΔΑΣΑΡΧΕΙΟ COM.
Hμερομηνία δημοσίευσης: 14-08-08
Του Σπύρου Ντάφη.
Από το 1998, τότε που η ευθύνη πυροπροστασίας
των δασών μεταφέρθηκε, κατά τον πιο άγαρμπο και εντελώς απρογραμμάτιστο τρόπο από τη Δασική Υπηρεσία στην Πυροσβεστική πέρασαν 10 ολόκληρα χρόνια. Θα περίμενε κανείς ότι τόσο η ηγεσία της πυροσβεστικής υπηρεσίας όσο και οι πολιτικοί της προϊστάμενοι θα είχαν διδαχθεί, ιδιαίτερα μετά τις περσινές πυρκαγιές στην Πελοπόννησο και στην Εύβοια, στις οποίες δεν κάηκαν μόνο δάση, αλλά και άνθρωποι, σπίτια και περιουσίες, ότι οι πυρκαγιές όταν παίρνουν διαστάσεις δεν σβήνονται, όσα μέσα και να διαθέτει κανείς. Το πολύ να αναχαιτισθούν με συνδυασμό δράσεων και σωστό συντονισμό των επίγειων και εναέριων δυνάμεων και κυρίως με την εφαρμογή του αντίπυρος, όταν οι καιρικές συνθήκες και το ανάγλυφο του εδάφους το επιτρέπουν.
Δυστυχώς, η όλη προσπάθεια πυροπροστασίας των δασών μας στηρίζεται στην καταστολή και όχι στην πρόληψη, την έγκαιρη πυρανίχνευση και άμεση παρέμβαση ως θα όφειλε.
Πρόληψη δεν είναι μόνο το καθάρισμα των δασικών δρόμων από τους οποίους έτσι και αλλιώς δεν μπαίνουν τα πυροσβεστικά οχήματα ή το καθάρισμα των αντιπυρικών λωρίδων ή του εύφλεκτου υπορόφου, είναι και αυτά, αλλά κυρίως η πρόληψη στηρίζεται στην αστυνόμευση. Δηλαδή, στις συνεχείς και πυκνές περιπολίες κατά τη διάρκεια ημερών υψηλού κινδύνου. Ακουγα από την τηλεόραση από τους «φωστήρες της», οι οποίοι πότε γίνονται «σεισμολόγοι», πότε «συνταγματολόγοι» και στην προκειμένη περίπτωση «πυρκαγιολόγοι», έχοντας άποψη επί παντός επιστητού να ωρύονται ότι δεν υπήρχαν αντιπυρικές ζώνες, ότι έσκαγαν τα κουκουνάρια και μετέδιδαν τη φωτιά, ότι αργούν τα πυροσβεστικά αεροπλάνα ή τα ελικόπτερα.
Οι αντιπυρικές λωρίδες απεδείχθησαν εντελώς αναποτελεσματικές. Το μόνο που κάνουν είναι να μειώνουν την έκταση του δάσους, να πληγώνουν βάναυσα το τοπίο και να προκαλούν διάβρωση του εδάφους. Κάποιος, μάλιστα, πρότεινε να ανοίγονται αντιπυρικές ζώνες πλάτους ενός χιλιομέτρου!!!
Τις είχε δει, λέει, στην Τουρκία. Αν πρόκειται να ανοίξουμε αντιπυρικές ζώνες ενός χιλιομέτρου -δεν μας είπε και σε ποια απόσταση η μια από την άλλη- τότε καλύτερα να κάψουμε τα δάση και να ησυχάσουμε από αυτά. Αλλος είδε, λέει, τα κουκουνάρια να σκάνε σαν χειροβομβίδες! και να διασπείρουν τη φωτιά. Τα κουκουνάρια όχι μόνο δεν καίγονται, αλλά ούτε καν ανοίγουν κατά τη διάρκεια της φωτιάς. Στη Χαλέπιο Πεύκη ανοίγουν 48 περίπου ώρες μετά την πυρκαγιά και στην Τραχεία Πεύκη, στην περίπτωση της Ρόδου, μόλις τον Σεπτέμβριο ή μετά τις πρώτες βροχές.
Κατά τη διάρκεια της πυρκαγιάς, όταν αυτή έχει πάρει ήδη διαστάσεις, δημιουργείται λόγω των υψηλών θερμοκρασιών, ένα κυκλωνικό σύστημα και ένα ανοδικό ρεύμα αέρος στο κέντρο της πυρκαγιάς, το οποίο παρασύρει αποκαΐδια σε μεγάλη απόσταση και έτσι εκδηλώνονται ταυτόχρονα πολλές νέες εστίες πυρκαγιάς, οι οποίες δυσκολεύουν ακόμη περισσότερο την κατάσταση.
Σε ό,τι αφορά τον ρόλο των εναέριων μέσων, αυτός είναι πράγματι αποφασιστικής σημασίας στην έγκαιρη κατάσβεση των εστιών πυρκαγιάς, όταν όμως η πυρκαγιά παίρνει διαστάσεις τότε ο ρόλος τους συνίσταται, πρέπει να συνίσταται στην αναχαίτιση και όχι στην κατάσβεση, γιατί η φωτιά όταν παίρνει διαστάσεις, δυστυχώς δεν σβήνει και πάντοτε σε συνδυασμό με τις επίγειες δυνάμεις με τις οποίες απαιτείται να υπάρχει απόλυτος συντονισμός. Αλίμονο όμως, αν τα περιμένουμε όλα από τα εναέρια μέσα. Η άμεση παρέμβαση έπειτα από έγκαιρη ανίχνευση και αναγγελία της πυρκαγιάς, πρέπει να γίνεται από τις επίγειες δυνάμεις, οι οποίες πρέπει να είναι διασπαρμένες σε καίρια σημεία και εφοδιασμένες με ευέλικτα οχήματα 4x4 ικανά να κυκλοφορούν σε δασικούς δρόμους. Το βασικό όμως εργαλείο αναχαίτισης μια πυρκαγιάς, είναι το αντίπυρ. Η εφαρμογή του όμως απαιτεί τέλεια γνώση του ανάγλυφου της περιοχής και συνεπώς των θέσεων στις οποίες θα μπορούσε να εφαρμοσθεί με την κατάλληλη υποστήριξη των εναέριων δυνάμεων και σωστό συντονισμό όλων των διατιθέμενων μέσων.
Είναι απαράδεκτο να παίρνει διαστάσεις μια πυρκαγιά, όπως στην περίπτωση της Ρόδου ή της Αττικής από το κάψιμο των χόρτων. Αυτό σημαίνει ότι δεν υπήρχε καμιά πρόληψη, αλλά και ούτε έγκαιρη πυρανίχνευση και άμεση παρέμβαση. Θα περίμενε κανείς ότι μετά τα περσινά θα δινόταν έμφαση στην πρόληψη και στην άμεση παρέμβαση και ότι θα υπήρχε μια καλύτερη συνεργασία, τόσο με τη Δασική Υπηρεσία όσο και με την Τοπική Αυτοδιοίκηση, η οποία επίσης έχει ευθύνες.
Πρέπει να γίνει αντιληπτό επιτέλους, ότι η πυροπροστασία δεν μπορεί να αποτελεί αντικείμενο μόνο μιας υπηρεσίας, όσο καλά οργανωμένη, πειθαρχημένη και εξοπλισμένη και αν είναι αυτή, όπως η Πυροσβεστική Υπηρεσία της οποίας κανείς δεν αμφισβητεί ούτε την ικανότητα ούτε την αυτοθυσία και τον ηρωισμό των ανδρών της, αλλά θα πρέπει να υπάρχει συμμετοχή και συνεργασία με όλους τους αρμόδιους φορείς και κυρίως με τη Δασική Υπηρεσία και την Τοπική Αυτοδιοίκηση, καθώς και με το σώμα των εθελοντών. Πάνω από όλα όμως απαιτείται συντονισμός και το κέντρο βάρους της πυροπροστασίας να μετατεθεί από την καταστολή, η οποία αποδείχθηκε αναποτελεσματική και πολυδάπανη, στην πρόληψη, την έγκαιρη πυρανίχνευση και την άμεση, εντός 15 λεπτών το πολύ, παρέμβαση.
Οικονομία στα δύο αυτά μέτρα, τα οποία και δεν στοιχίζουν παρά ελάχιστα σε σχέση με την καταστολή, αποδείχθηκε ως τεράστια σπατάλη.
Ασφαλώς θα χρειάζεται και η καταστολή, αλλά ως εξαίρεση και όχι ως κανόνας.
* Ο κ. Σπύρος Ντάφης είναι καθηγητής Δασολογίας του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης
ΠΗΓΗ: ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ/ΔΑΣΑΡΧΕΙΟ COM.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου